Dieta trzustkowa – Przewlekłe zapalenie trzustki jest chorobą, w której dochodzi do stopniowego włóknienia tego narządu. W miarę upływu choroby – tkanka trzustki stopniowo zanika co w konsekwencji prowadzi do zaburzenia czynności wydzielniczych i rozwoju cukrzycy. Dieta w chorobie trzustki jest niesamowicie ważna, dlatego tak istotne jest jej prowadzenie pod kontrolą lekarza i dietetyka.
Na czym polega dieta trzustkowa?
Dieta trzustkowa ma przede wszystkim za zadanie oszczędzenie chorego narządu i niwelowanie skutków choroby. Gdy zmagamy się z zapaleniem trzustki nasza dieta powinna być przede wszystkim łatwostrawna i niskotłuszczowa. Porcje posiłków, które spożywamy nie powinny być bardzo duże aby nie obciążać zanadto układu pokarmowego. Eliminacji podlegają tłuste dania, ciężkostrawne, nie są wskazane w żadnym wypadku dania gotowe czy dania fast-food. Nie wolno też pić alkoholu.
Dlaczego dieta trzustkowa jest ważna?
Trzustka w naszym organizmie pełni szereg rozmaitych funkcji. Dzięki niej nasze ciało potrafi regulować glikemię, dlatego upośledzenie jej działania powoduje występowanie cukrzycy. Oprócz tego posiada niebagetelną rolę w procesie trawienia, ponieważ wydziela konieczne enzymy trawienne i wspiera trawienie tłuszczy. W większości przypadków przewlekłe zapalenie trzustki spowodowane jest występowaniem kamicy żółciowej.
Jak wygląda dieta trzustkowa?
Pamiętajmy o tym, że dieta w PZT powinna być dobrana indywidualnie. Do naszego stanu zdrowia, samopoczucia, wyników badań a także produktów, które tolerujemy dobrze i tych, które nam szkodzą. Nadrzędna wartością jak wcześniej zostało wspomniane jest nie obciążanie tego narządu pokarmami zbyt tłustymi, ciężkimi i takimi, które utrudniały by powrót do zdrowia. Co jeść na diecie trzustkowej? Jak odżywiać się w przewlekłym zapaleniu trzustki? Najważniejszy jest pierwszy miesiąc po przebytym zapaleniu. Wymaga on bardzo dużego ograniczenia podaży tłuszczu w diecie – nawet do 50 g/ dobę. Należy zadbać o to by dieta w miarę możliwości była jak najbardziej łatwostrawna i łagodna dla układu pokarmowego.
Żywienie po OZT przebiega trzyetapowo:
Pierwszy etap powrotu do zdrowia: Znaczne ograniczenie spożywania tłuszczu w diecie, posiłki muszą być przygotowane z użyciem wyłącznie produktów łatwostrawnych, z użyciem dozwolonej obróbki kulinarnej jak gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie. Przeciwskazane jest spożywanie produktów, które dostarczają duże ilości błonnika pokarmowego jak np. ciemne pieczywo, ciemne gatunki kasz, ryżu czy makaronu. Unika się warzyw i owoców bogatych w błonnik. Zarówno owoce jak i warzywa spożywa się w postaci gotowanej i rozdrobnionej. Eliminacji podlega alkohol.
Pierwszy etap powrotu do zdrowia: Dieta dalej ma charakter łatwostrawny. Stopniowo jednak odchodzi się od tak dużych restrykcji i wprowadza produkty mniej dozwolone, ale z baczną obserwacją organizmu pacjenta. Można zwiększyć delikatnie dobową podaż tłuszczu wraz z dietą. Tutaj także występują zakaz picia alkoholu.
Pierwszy etap powrotu do zdrowia: Powoli wraca się do zasad zróżnicowanego żywienia, wprowadza się jeszcze więcej produktów, które były wyeliminowane w dwóch poprzednich etapach, ale wciąż należy podążać zasadami zdrowego odżywiania się. Produkty ciężkostrawne i tłuste dalej podlegają ograniczeniu, ale nie są już tak mocno zakazane jak w dwóch poprzednich etapach.
Trzy etapy żywienia zazwyczaj trwają około 4-6 tygodni. Wszystko przebiega stopniowo oraz powoli. W przypadku gdy po zmianie etapu np. z pierwszego na drugi lub z drugiego na trzeci występują jakieś dolegliwości – należy powrócić do poprzedniego etapu i nie wprowadzać zmian. Wiele pacjentów po przebytym zapaleniu trzustki wymaga także dodatkowego leczenia enzymami trzustkowymi. W związku z tym, że ozt i pzt prowadzić mogą do cukrzycy- w przypadku jej wystąpienia także konieczne jest wprowadzenie specjalistycznej diety.
Tłuszcze w diecie trzustkowej? Czy są całkowicie zakazane?
Jak wcześniej zostało wspomniane w pierwszym okresie choroby koniecznie jest stosowanie diety niskotłuszczowej aby oszczędzić chory narząd. Zastosowanie znajdują tutaj wszelkie napoje mleczne 0,5%, mleka, chude gatunki ryb czy mięs. Pamiętajmy, że tłuszcz w naszej diecie to nie tylko ten, który dodajemy do potraw czy używamy go do przygotowania posiłków lecz także tłuszcz niewidoczny czyli ten w np. właśnie produktach mlecznych, zwierzęcych itp.
Całkowita eliminacja tłuszczu z diety jest przeciwskazana, ponieważ tłuszcz odpowiada w naszym organizmie za rozpuszczanie witamin A, D, E oraz K. Stosowanie diety praktycznie beztłuszczowej prowadzić może do groźnych konsekwencji zdrowotnych.
Dodatkowo udowodniono, że w trzecim etapie diety trzustkowej tłuszcze wielonienascycone – np. te zawarte w oliwie z oliwek działają bardzo przeciwzapalnie i jeszcze wspierać mogą powrót do zdrowia.
Dieta trzustkowa – przykładowy jadłospis
Śniadanie: Płatki ryżowe na mleku 0,5 % z miodem i gotowanymi przetartymi malinami.
II śniadanie: Bułka pszenna z chudym serem twarogowym, szczypiorkiem i pomidorem bez skóry.
Obiad: Zupa krem z kalafiora na wywarze jarzynowym z kaszą manną. Filet z dorsza na parze, ziemniaki puree z masłem i koperkiem. Sałata zielona z jogurtem naturalnym.
Podwieczorek: Kasza manna na wodzie z musem brzoskwiniowym i jogurtem naturalnym.
Kolacja: Serek wiejski lekki z szczypiorkiem i ogórkiem bez skóry. Bułka pszenna.
Pamiętajmy o tym, że w wszelkich chorobach wymagających specjalistycznej diety ważne jest bycie pod stałą opieką lekarza i dietetyka, którzy wspólnie są w stanie zadbać o to by nasz sposób odżywiania nie tylko nie pogarszał, ale i wspomagał nasz powrót do zdrowia. Nawet diety lecznicze muszą być odpowiednio zbilansowane i zdrowe i dostarczać muszą wszelkich niezbędnych witamin i składników mineralnych.
